Na hektarowej działce, usytuowanej przy Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, wkrótce wyrośnie modelowa łąka kwietna. Symbolicznego zasiania dokonali rektorzy prof. dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz i prof. dr hab. Piotr Goliński oraz kanclerze Robert Fabiański i Jarosław Sierszchulski. Teren obsiany został specjalnie dobraną mieszanką 50 gatunków traw oraz innych roślin łąkowych, które zapewnią nie tylko malowniczy krajobraz, ale również cenne siedlisko dla różnorodnych gatunków zwierząt i owadów. Łąka powstaje pod okiem naukowców Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego UPP.
Łąki kwietne mają na celu podniesienie jakości życia społeczeństwa poprzez zapewnienie atrakcyjnych pod względem wizualnym przestrzeni oraz dostarczenie cennych 
funkcji przyrodniczych. Ich zakładanie jest formą promocji bioróżnorodności i dostarczania wielu usług ekosystemowych. Dlatego zakładanie łąk kwietnych stało się ostatnio bardzo modne, jednak niestety często jest to wykonywane w niewłaściwy sposób.
Zasady zakładania łąk kwietnych, jako formy promocji bioróżnorodności zostały opracowane przez zespół Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego UPP w formie podręcznika, w pierwszym w Polsce projekcie Salvere w ramach Central Europe Programme pt. Łąki półnaturalne jako źródło promocji bioróżnorodności. W podręczniku zbioru nasion i ekologicznego odtwarzania bogatych florystycznie łąk zawarte zostały podstawy naukowe oraz praktyczne zalecenia dotyczące zakładania łąk kwietnych. Mimo, że pozycja ta była udostępniona do wykorzystania dla różnych interesariuszy w Polsce, rzeczywistość rynkowa, którą obserwujemy w obszarze tzw. łąk kwietnych znacznie odbiega od zasad stosowanych w krajach Europy Zachodniej.
Naukowcy z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu zwracają uwagę, że w procesie zakładania łąk kwietnych należy przestrzegać pewnych zasad. Są to przede wszystkim:
- zbiór nasion gatunków do mieszanek ze stanowisk donorowych lub ich rozmnożenie na plantacjach nasiennych,
- wysiew mieszanek w miejscach docelowych w obrębie tych samych regionów biogeograficznych,
- udokumentowane pochodzenie nasion stosowanych w mieszankach,
- stosowanie odpowiednich standardów zapewniających zmienność genetyczną populacji w reprodukcji gatunków.
„Oferty handlowe „łąk kwietnych” obecne na rynku w Polsce wielokrotnie nie przestrzegają zasad prawidłowego komponowania mieszanek. Co więcej, mogą być nawet zagrożeniem dla bioróżnorodności, gdyż zawierają nasiona ekotypów importowanych z całego świata, gatunków obcego pochodzenia, a także neofitów, niekiedy o charakterze roślin inwazyjnych.” – zwraca uwagę prof. UPP dr hab. Barbara Golińska z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego. „Występujące w mieszankach obce gatunki lub populacje mogą mieć znaczny, zwykle nieodwracalny, średnio- i długoterminowy wpływ na naturalną różnorodność biologiczną. Nowe taksony zmieniają strukturę ekosystemu, mają potencjał tworzenia mieszańców w obrębie gatunków, a nawet wypierają taksony lokalne poprzez hybrydyzację lub konkurencję. Rośliny nierodzime mogą także zmieniać wzorce żerowania zapylaczy, niekorzystnie wpływać na rodzime zbiorowiska pszczół, dostarczając zasoby kwiatowe o nieodpowiedniej wartości odżywczej, zmieniać skład społeczności owadów, czy strukturę sieci wizytacji pszczół. Zagrożenie rośnie wraz ze wzrostem importu nasion gatunków obcego pochodzenia” – tłumaczy prof. Golińska.
Niestety, opinia publiczna nie zauważa erozji różnorodności genetycznej, jako formy utraty bioróżnorodności. W związku z obecnym trendem zakładania „łąk kwietnych” krajobraz jest wzbogacany w sposób całkowicie arbitralny. Wszystko jest dziko zagospodarowywane - w głębokim przekonaniu, że robi się coś dobrego dla natury i pszczół. Dominuje szkodliwa narracja marketingowa i handlowa firm zajmujących się tym segmentem urządzania terenów zieleni. Siew łąk kwietnych nie powinien jednak służyć uspokojeniu świadomości ekologicznej, a społeczność nie powinna być angażowana przez ślepy akcjonizm. Edukacja i informacja ekologiczna wymaga cierpliwości.
„Misją naszego działania było wysianie na terenie kampusu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu nasion rodzimych gatunków charakterystycznych dla naszych łąk półnaturalnych, żeby mogły kiełkować i rosnąć bez przeszkód, a w przyszłości stać się cennym pod względem przyrodniczym zbiorowiskiem łąkowym. Wysiano dwie zróżnicowane florystycznie mieszanki nasienne. Pierwsza, w typie łąki rajgrasowej, zawierającej w swoim składzie ponad 50 gatunków traw i innych roślin łąkowych oraz druga, zbiorowisko murawowe, przeznaczone na gleby ubogie i piaszczyste, złożone z ponad 60 gatunków” – wyjaśnia prof. Golińska.
Naukowcy z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego UPP podkreślają, że otwarty teren jest ważny dla powodzenia wysiewu. Idealna jest gleba uboga w składniki odżywcze i dobrze przepuszczalna, a także miejsce nasłonecznione. „Nasiona wysianych gatunków są zwykle lekkie i drobne, dlatego wysiewa się je na powierzchnię gleby i przykrywa materiałem okrywowym, w naszym przypadku słomą. Nasze wysiane nasiona są optymalnie przystosowane do regionu biogeograficznego, z którego zostały zebrane. Mieszanki nie zawierają gatunków nierodzimych, dlatego gatunki owadów będą mogły odnaleźć w poszukiwaniu pożytku właściwe sobie rośliny” – zwraca uwagę naukowczyni z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego.
Rozwój bogatej gatunkowo łąki wymaga czasu, a rozwój stabilnego zbiorowiska roślinnego zajmuje kilka lat. Sukces może być widoczny dopiero od drugiego lub trzeciego roku. Wymagana, jest więc cierpliwość w osiągnięciu celu, jakim jest bogate florystycznie zbiorowisko łąkowe, zwane w obiegowym języku łąką kwietną.
W przygotowaniu łąki kwietnej zaangażowani byli pracownicy z Brygady Porządkowo – Ogrodniczej Działu Gospodarczego i Zaopatrzenia UPP oraz uczniowie Zespołu Szkół Przyrodniczych i Zespołu Szkół Budowlano - Drzewnych im. Bolesława Chrobrego w Poznaniu.
Iwona Cieślik
Rzeczniczka prasowa UPP
